Trong khi các tình huống mô phỏng ở Việt Nam được xử lý bằng cách dựng video 3D và thi bắt buộc,người học phải dừng đúng lúc bắt đầu có tình huống nguy hiểm để đạt điểm cao thì tại Nhật mọi chuyện ngược lại. Tình huống mô phỏng được thực hiện bằng các video thực tế trên đường và chỉ dùng để học,không thi.

Mục tiêu của bài tập này không phải để kiểm tra phản xạ,mà để rèn cho người học thói quen quan sát,phân tích và chuẩn bị cho rủi ro ngay khi chưa diễn ra.

Học viên sẽ được xem các đoạn video mô phỏng như người đi bộ đứng ở góc khuất,xe đạp lao ra bất ngờ,xe phía trước giảm tốc đột ngột. Giảng viên sẽ dừng video tại những khoảnh khắc quan trọng,trước khi tai nạn có thể xảy ra,rồi yêu cầu học viên chỉ ra những mối nguy hiểm và cách xử lý an toàn. Việc phân tích cụ thể từng chi tiết nhỏ này giúp học viên có cơ hội bóc tách các tình huống một cách kỹ càng nhất,và hiểu rõ hơn về những tình huống trông bình thường nhưng tiềm ẩn rủi ro lớn.

Nhật Bản sử dụng mô phỏng giao thông để dạy kỹ năng dự đoán nguy hiểm ra sao?

Video mô phỏng tình huống nguy hiểm tại Nhật. Video: JAF

Ví dụ trong một video mô phỏng trên,tình huống diễn ra khi xe chuẩn bị rẽ phải vào một con hẻm nhỏ. Giảng viên sẽ tạm dừng đoạn mô phỏng và yêu cầu học viên trả lời câu hỏi "Trước khi rẽ,cần chú ý điều gì?". Sau khi học viên đưa ra nhận xét,video được tiếp tục và tình huống bất ngờ xảy ra: một chiếc xe đạp từ trong ngã rẽ lao ra,tránh người đi bộ nên đánh lái sang giữa đường. Nếu trước đó học viên chỉ trả lời "chú ý ôtô màu trắng phía trước",đáp án đó sẽ chưa đầy đủ. Điều cần quan sát không chỉ là ôtô trắng mà còn cả gương cầu lồi ở góc giao lộ,nơi có thể thấy rõ chuyển động của chiếc xe đạp đang tiến tới từ điểm mù.

Song song với video,các trường lái thường có buổi học trong buồng lái mô phỏng. Trong đó học viên lái xe trong môi trường mô phỏng trời mưa,đường hẹp,xe cắt đầu hoặc tình huống người đi bộ sang đường sai quy tắc. Những bài học này giúp người học trải nghiệm cảm giác đối mặt với tình huống nguy hiểm trong môi trường an toàn,trước khi bước ra đường thật.

Một tình huống trong bài thi mô phỏng ở Việt Nam. Ảnh chụp màn hình

Điểm đáng chú ý là Nhật triển khai bài mô phỏng các tình huống giao thông nguy hiểm với mục đích huấn luyện,không dùng để chấm điểm thi. Trong kỳ thi cấp bằng,thí sinh không làm bài mô phỏng bằng video. Thay vào đó,kỹ năng dự đoán nguy hiểm được đánh giá qua bài thi đường thực tế,nơi giám khảo chấm điểm cách thí sinh quan sát,giữ khoảng cách,giảm tốc và xử lý tình huống ở các góc khuất.

Cách tiếp cận trên trong việc đào tạo lái xe mang lại hiệu quả lớn,giúp tài xế mới ở Nhật hình thành nhanh thói quen đánh giá,dự đoán trước các tình huống nguy hiểm bằng cách quan sát xa,kiểm tra gương thường xuyên,chú ý đến điểm mù. Đây cũng là lý do văn hóa lái xe Nhật thường được đánh giá là cẩn trọng,có tính phòng ngừa cao.

Hồ Tân